Acetaminophen Parasetamol olarak da bilinir.Acetominofen yani parasetamol insanlar için nonnarkotik ve antipretik bir ilaçtır. Ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak bebeklerde bile güvenle kullanılır. Bu ajan genellikle salisilatların yerine geçer.Aspirin olarak bilinen salisilatlar gastrit ülserasyon için risk oluştururlar .Ayrıca Trombosit adhesyon ya da agregasyonunun inhibisyonuna neden oldukları için kan sulandırıcı olarak kullanılırlar.İnsanlar için güvenilir kabul edilseler de Acetominofen=parasetamol kedi ve köpekler için zehirli etki gösterirler.Küçük hayvanlar için genellikle öldürücüdür.
Acetominofen in toksik dozu:
Kediler için; 10 mg/kg
Köpekler için;150-200 mg/kg ya da üstüdür.
Kedilerdeki zehirlenme, genellikle sahipleri tarafından ağrı,ateş ve belirlenemeyen rahatsızlıkları için verilen Acetominofen sonucu meydana gelir. Köpeklerde zehirlenme, uygun şekilde saklanmamış tabletlerin kaza ile alınması sonucu meydana gelir. Bu olay çok büyük dozlarda 15-20 tabletin(yaklaşık 7500-10000mg) absorbe olmasıyla meydana gelir.
ZEHİRLENMENİN METABOLİZMA VE MEKANİZMASI
Köpekler günde 3 kez 15 mg ve üzeri Acetaminophen/kg dozda ilacı tolere edebilirler. Kediler ise Acetaminophen e çok duyarlıdırlar. Bu iki tür arasında zehirlenme farklı metabolizma ile gerçekleşir. Acetaminophen öncelikle karaciğerde metabolize olur.SitokromP450 de biyo transformasyona uğrar ve aktif metabolitine ayrılır.
Köpeklerde 200mg/kg dozdaki acetaminophenin yarı ömrü 1,2 saattir.500mg/kg dozda ise yarı ömrü 3,5 saate ulaşır.
Kedilerde ise 20 mg/kg dozda acetaminophenin yarı ömrü 0,6 saattir.60mg/kg artan dozda ise yarı ömrü 2,4 saate ulaşır.
ACETAMİNOPHEN İN TOKSİK ETKİLERİ
Toksik dozlarda, acetaminophen genellikle hepatit nekrosise neden olur (Köpeklerde) Methemoglobinemia ve Heinz Body anemi genellikle kedilerde görülür. Fakat köpeklerde de bildirilmiştir.
HEPATİK NEKROZİS-KARACİĞER YETMEZLİĞİ
*Ağrılı abdomen (karın ağrısı)
*Karaciğer enzimlerinde artış( ALT-AST)
*Hipoproteinemi(kandaki protein değerinin azalması)
*Sarılık
*Hipoglisemi(kan şekerinin düşmesi)
*Koagulopati(kanama bozuklukları)
*Encephalopati(Nörolojik bozukluk)
Zehirlenmenin klinik belirtileri ilacın alımınını takiben 1-4 saat içinde ama genellikle 6-24 saat içinde görülmeye başlar.Kedilerde çikolata-kahverengi mukoz membran belirli klinik işarettir. Methemoglobinemia için tipiktir.Buccal mukozada siyanoz,dispnea ve taşikardi mevcuttur.Bu belirtiler dokularda hipoksia ya neden olur ve bazen kusma ile birleşir.Yüzde ,boyunda,ekstremitelerde ödem ilaç alındıktan 12-48 saat sonra rapor edilmiştir.Depresyon,,Hipodermi(vücut ısısının düşmesi),ataksi,konjunktival ödem ve dilatasyon,tepki vermeyen pupiller rapor edilmiştir.daha az olarak da hipersalivasyon(salya miktarında artış),hiperestezi(Aşırı duyarlılık) ve konvülsiyonlar görülür.Koma gelişirse prognoz zayıftır.
TEDAVİ:
Tedavideki amaç genellikle ilacın sindirim sisteminde emilimini azaltmak, asit-baz ve elektrolit dengesini düzeltmek, Dehidrasyonu düzeltmek, değişime uğramamış ilacın atılımını sağlamaktır.Spesifik tedavi Glutathione stoklarını onarmayı, methemoglobini ortadan kaldırmayı ve dokulara oksijen iletimini düzenlemeyi amaçlamalıdır.
*ilave oksijen uygulanmalı
*temas ve stres minimuma indirilmeli
*IV sıvı tedavisi uygulanmalı, diürez sağlanmalı
*Gastrit lavaj yapılmalı kusturulmalı
*Glutathione sentezi için 3 a.a temin edilmeli.
--Cysteine, Glutamine, Glycine, N-acetylcysteine bu amaç için sıkça kullanılır.
*H2 reseptör antagonisti
*Vitamin C antioksidan olarak kullanılır.
*Hepatitis i önlemek amacıyla koruyucu olarak antibiyotik uygulanmalıdır.
*Hepatoencephalopathy nin tedavisi için ise Lactulose verilmelidir.
*Koagulopati nin tedavisi için ise plasma, glukoz ve vitamin K uygulanmalıdır.
Eğer kedinize bu ilacı verdiyseniz ya da köpeğiniz yanlışlıkla ilacı aldıysa mutlaka ve mutlaka hiç vakit kaybetmeden veteriner hekiminizle irtibata geçiniz.İlacın vücuda hasar vermesine fırsat vermeden bir an önce vücuttan atılmasını sağlamak çok çok önemlidir.
Okuyacağınız yazılar tamamen bilgilendirme amaçlıdır. Veteriner hekiminize danışmalı ve detaylı bilgi almalısınız.
Comments